Tiɣri i tikkin

Tiɣri i tikkin deg uskar n udlis amazday

Tifugliwin n yennayer:

gar tmagit tanaslit d uɣbalu adelsan

Ayen i yessemgarden amdan ɣef yimuddiren-nniḍen d tazmert i yesɛa deg tigzi n temsal d usnulfu n yizamulen d yinumak. Tizzumla d usemres-ines deg tudert d tawuri n umdan, yes-s i yettidir, i ibennu amaḍal-is, yesuddus assaɣen d wayen i t-yezdin d wiyiḍ (، المحواشي 2010: 15). S yizamulen-a d yinumak-nsen, i yesbedday idles aɣerfan, deg-s i d-tettban tmagit d yizri n yal aɣref d tikkin-is deg tgemmi tameɣradant. Yal aɣref yesɛa izri imawi iḥekku-d deg-s amezruy-is d tesḍa-is, yettak yes-s anamek i tudert-is tamazdayt, deg-s yettemlil umezruy akked tilawt, d wayen i yellan d tiqsiḍin tisugnanin d war tilawt deg yiwen n lqaleb. Tiqsiḍin tisugnanin i yiman-nsent zemmrent ad d-alsent amezruy aɣerfan i d-yessebganen iman n uɣref d tilin-is d tmagit-is akked tigzi-ines.

Asemnenni adelsan i yellan deg Tefriqt n Ugafa, d agemmuḍ n wayen din n tɣermiwin i d-iɛeddan fell-as, ixleq-d anermis gar-asent d tɣerma tamaziɣt. Aya yettuneḥsab assa d aɣbalu, i yiɣerfan n temnaḍt-a, deg lebni n teflas-nsen tideyyaniyin d tfugliwin-is, i yuɣalen d tignatin n usfugel yal aseggas. Gar tfugliwin-a, asfugel n       « Ixef n useggas amaziɣ » neɣ « Yennayer », i yettuneḥsab d tafaska n Tmazɣa akk, ladɣa deg tmurt n Lezzayer ideg tt-sfugulent tuget n temnaḍin.

Yennayer yessenfalay-d tigemmi tadelsant d tmagit n Tmazɣa, i yeḥseb Jean Servier deg umagrad Les rites du labours en Algérie, d ass aneggaru i uzraɛ d tyerza ɣer ifellaḥen (J. SERVIER, 1951, p 180). Imaziɣen sfugulen-t i usfillet d ufukti n tfellaḥt d wayen ara d-aǧǧwen deg useggas. Imaziɣen sfugulen Yennayer s wudmawen yemgaraden, d ayen i yettuneḥsaben d anagi ɣef yibeddilen ideyyaniyen d yidelsanen i d-yeḍran deg temnaḍt-a, aya yessebgan-d tibuɣert n yidles n Tefriqt n Ugafa, i yettaken anzi ɣer ukufi adelsan n yigduden i yettidiren deg temnaḍt-a s tmagit tamazdayt.

Ansay n Yennayer yeskan-d telqey n yidles amaziɣ, d udem i d-yeskanen tazrirt n tɣermiwin i iɛeddan ɣef Tefriqt n Ugafa, imi asfugel n Yennayer yebna ɣef unecfu aɣerfan d wansay imawi. Ɣef waya i nezmer ad nessismel Yennayer d aḥric seg tgemmi tamaziɣt, d aferdis seg tmagit taɣelnawt tazzayrit sumata, ladɣa mi yuɣal d tafaska taɣelnawt tunsibt, yuran deg tmendawt n Lezzayer, d ayen i t-iressan d yiwen seg wudmawen n tmagit taɣelnawt. Aya yeslal-d tamukrist n umhil-a (adlis) amazday: amek i d-tettban tmagit deg usfugel n Yennayer? Amek i uɣalent tigawin d wudmawen n usfugel n Yennayer d aɣbalu adelsan n Tefriqt n Ugafa? D acu i yeǧǧan asfugel n Yennayer yeṭṭef deg tnaslit? Ayɣer ur ibeddel ara ilmend n yibeddilen inmettiyen d yidelsanen i d-yennulfan assa?

Aselway n usenfar: Pr. Tidjet Mustapha

Aselway anmazul n usenfar: Dr. Rekad djilali

Aselway n tesqamut tussnant: Dr. Sabah Lina

Aselway anzamul n tesqamut tussnant: Saou Nabil

Amezday amatu n udlis: Fetissi Fateh

Igusa n udlis:

  • Agus amezwaru: idles aɣerfan d tfugliwin deg Tefriqt n ugafa.
  • Agus wis sin: amezruy n Yennayer, tafada n Yimaziɣen, iẓuran d tezrirt n tɣermiwin-nniḍen (turumanit, tineslemt…)
  • Agus wis kraḍ: tifugliwin d tigawin n Yennayer (amalu d usamer n Lezzayer, Awras, Ǧerǧer, Sseḥra n Lezzayer…)
  • Agus wis kuẓ: tiḥkayin tiɣerfanin, tiqsiḍin, tiflas, iselsa, učči, tamedyazt taɣerfant ɣef Yennayer…
  • Agus wis semmus: udmawen n Yennayer d yibeddilen-is: idelsanen, inmettiyen d yidamsanen.

Iswan n udlis:

  • Assisen n yidles n tmaziɣt d unadi ɣef laṣel n tigawin d tfugliwin n Yennayer (ixef n useggas amaziɣ).
  • Aḥraz n tgemmi tadelsan tarangawt tamaziɣt.
  • Anadi ɣef uɣbalu n yidles amaziɣ, imi yettuneḥsab d aḥric anasli deg tmagit taɣelnawt n Lezzayer.

Tiwtilin n usufeɣ:

  • Ad yili unadi yeɛna yiwen seg yiḥricen i d-nebder yakan.
  • Ad iqader umnadi ilugan n tesnarrayt n unadi ussnan.
  • Ad yili unadi d amaynut ur d-yettwasufeɣ ara yakan.
  • Tira n teɣbula s tarrayt APA.
  • Tiɣbula daxel n uḍris ad ilint s tarrayt (isem, aseggas : asebtar), deg taggara n umagrad ad yili wummuɣ yettwaseggem ilmend n umyezwer n yisekkilen imezwura.
  • Anadi ur yettɛeddi ara 8000 n wawalen s yiɣbula.
  • Anadi yettwarun s tmaziɣt (talatinit) ad yili s 12 Times New Roman, s 14 Sakkal Majalla i taɛrabt. 2 cm ɣef tamiwin, 1 cm gar ijerriden.
  • Ad yili umagrad s yiwet gar tutlayin-agi : tamaziɣt, taɛrabt, tafransist, tagtlizit.
  • Agzul ad yili s teglizit d tmaziɣt.
  • Amnadi ad d-iseddu CV ines.
  • Ad d-yettwazen unadi s talɣa n Word neɣ LibreOffice Writer ɣer tansa : ouvrage@crlca.dz

Isuhar:

  • Ass aneggaru i tuṭṭfa n yigzulen n yimagraden: 10 meɣres 2024
  • Tiririt ɣef yigzulen i yettwaqeblen: 25 meɣres 2024
  • Ass aneggaru i tuṭṭfa n yimagraden ikemmaliyen: 05 yulyu 2024
  • Tiririt ɣef yimagraden i yettwaqeblen: 05 ɣuct 2024

Tamawt: Agbur n umagrad ittuneḥsab i ddemma n bab-is.

 

Tasqamut tussnant n udlis:

Pr. Tassadit Yacine, EHESS.

Pr. Yelles Mourad, INALCO.

Pr. Chachoua Kamel, CNRS.

Pr. El Mestari Djilali, CRASC.

Pr. Meksem Zahir, université de Béjaïa.

Pr. Salhi Mohand Akli, université de Tizi Ouzou.

Pr. Kenzi Azzedine, université de Tizi Ouzou.

Pr. Berkai Abdelaziz, université de Béjaïa.

Pr. Rabehi Allaoua, université de Béjaïa.

Pr. Boumnir Kamel, université d’Alger 2

Pr. Baghdad Bay Abdoul Qader, université de Relizane

Pr. Belghait Abdelmajid, université de Tlemcen

Pr. Bouanani Brahim, université de Sidi Bel Abbès.

Pr. Bououchma El Hadi, université de Tamanrasset

Pr. Boutagouga Mabrouk, université de Batna.

Pr. Hadibi Mohand Akli, université de Tizi Ouzou.

Dr. Berdous Nadia, université de Bouira.

Dr. Aissat Wassila, université de Bechar.

Dr. Abdennebi Oularbi Houria, université de Tizi Ouzou.

Dr. Salhi Karim, université de Tizi Ouzou.

Dr. Aissou Ouardia, université de Béjaïa.

Dr. Oularbi Ouardia, université de Tizi Ouzou.

Dr. Benarfa Brahim, université de Batna.

Dr. Amaoui Mahmoud, université de Béjaïa.

Dr. Bennadji Hayat, CRLCA

Dr. Medjedoub Kamal, CRLCA

Dr. Lamri Wahid, CRLCA

Dr. Sadouni Idir, CRLCA

Dr. Rahmani Atmane, CRLCA

Dr. Boukhlef Farid, CRLCA