Timlilit n bgayet tis snat ɣef tesniremt

Timlilit n Bgayet tis snat ɣef tesniremt

Taɣamsa : tilawt, isriyen d yisumar

CRLCA, ussan n 03 d 04 mayu 2023

Tarmit taɣamsant tazzayrit s tmaziɣt tettuɣal ɣer taggara n yiseggasen n 80, send anekcum deg tallit n tugdut. Γas s ukukru deg tazwara. Iɣmisen izzayriyen imezwura yuran s tmaziɣt, kkan-d seg umennuɣ ɣef tnekkit, uṭṭunen-nni i d-yeffɣen, tugar degsen timmeɣnest leqdic utlayan ɣef yisali i d-ttawin. Yiwen gar wuguren imeqqranen i d-temmuger tɣamsa-ya, yerza tutlayt n tira. D ayen i yeǧǧan tuget n wallalen-a n teywalt ur ttawḍen ara ɣer umur ameqqran n yimsiwal imaziɣen. Iwakken ad d-ssegzin inaw-a aɣamsan s tmaziɣt, tettarra-ten tmara ɣer wallus s tefransist iwakken ad tili tegzi n ugbur.

Tagnit-a i tedder tɣamsa-ya tettuɣal ɣer lixṣaṣ deg usileɣ deg tmaziɣt d wallalen isnirmanen uzzigen. Rnu, atwal deg yinaw aɣamsan s tmaziɣt d useggem-ines ttasen-d s tallelt n tesniremt i izemren daɣen ad as-tefk afud i leqdic ɣef tnekkit akked usnerni n tutlayt.

Ass-a asefti n ttawilat iɣamsanen akked tlalit d unerni n tɣamsa tumḍint seg yiseggasen n 2000, akked usenṣeb n tmaziɣt sbanen-d ugar lixṣaṣ-a. Anect-a ḥulfan yes-s ugar yimazzagen n taɣult-a. Tamawt-a terza akk ayen i mazal yedder d allalen n tɣamsa s tmaziɣt akken tebɣu tili talɣa-nsen, ama d taɣamsa yuran, ama d taɣamsa tasli-ẓrit.

Asemmas n unadi deg tutlayt d yidles n tmaziɣt, ad iɛreḍ ad d-yaf tifrat i lixṣas-a s usuddes n temlilit n Bgayet tis snat ɣef tesniremt n tɣamsa. Dɣa iger-d tiɣri i yimnadiyen ilemẓiyen d yimazzagen yesɛan tarmit akken ad sqerḍcen asentel-a ad rnun ad skasin ɣef wuguren yerzan taɣult-a. Tiɣri-a ɣer teywalt terza umuɣ n yigusa-ya iɣer zemren ad d-rnun wiyiḍ.

  1. Tasniremt tamaziɣt deg taɣult n tɣamsa : ayen yellan deg unnar ; 
  2. Isriyen deg tesniremt tamaziɣt i tira taɣamsant iwatan (umuɣen d tbadutin) ; 
  3. Tirmitin n tira tiɣamsanin deg tmaziɣt. Amek i ssurufen i uɛewwiq n tesniremt ? ;
  4. Asnulfu n tesniremt taɣamsant deg tmaziɣt : tarrayin, isumar…